Cahiliye Dönemi Arap Toplumun Durumu Nasıldı?

İslam Tarihi’nde Cahiliye Dönemi olarak adlandırılan bir dönem bulunmaktadır.  Cahiliye döneminin esas faaliyetleri İslam öncesi gerçekleşse de İslam yayılmaya başladığı anlarda da cahiliye dönemi hızla etkisini sürdürmeye devam etmiştir. Kuran-i Kerim’de cahiliye dönemi bilgisizlik olarak tanımlanır.

Cahiliye dönemi zamanlarında, Araplar rızıklarından pay sahibi olacak diye diri diri kız çocuklarını gömerdir. Çünkü kız çocukları çalışıp eve ekmek getirmezdi. Kuran’da ve diğer kaynaklarda da yazıldığı üzere bu dönemde Arap halkı çok büyük sapkınlık ve şaşmışlık içindeydiler. İslam dini böyle büyük kargaşaların ve cahilliğin yaşandığı bir dönemde geldi, bu dönem her zaman için çok cahil toplumun olduğu bir dönemdi, ancak İslam dini yaygınlaşmaya başladığı zamanlarda da cahiliye döneminden kalan alışkanlıklar devam ediyor ve pek çok kişi bu cahil toplumdan nefret ediyordu.

Cahiliye Dönemi Mekke Toplumu

Cahiliye döneminde Mekke toplumu dışarıdan Kâbe için gelen ziyaretçilere bir şeyler satarak yani ticaret yaparak geçimlerini sağlıyorlardı. Kabe’de bulunan putlar, oradaki kabilelerin tanrısı oluyordu. Kabe’de yaklaşık olarak 360 put bulunurdu, söz konusu bu putlar yaklaşık 150 kabilenin tanrısı idi, zaman zaman panayırlar olur ve şenlikler düzenlenirdi ve herkes kendi putlarına saygı gösterirdi. Bu zamanlarda kabileler Mekke’de birkaç hafta kalır ve bu dönemde de Mekke’deki kabileler dışarıdan gelen kabilelere ticaret yaparak geçimlerini sağlarlardı. Yine Hz. Muhammed’in putlara karşı koyması ve tek tanrı inancı benimsemiş olması da bu zamanda geçimlerini bu putlar sayesinde karşılayan kabilelerinde işlerine el koyması anlamına geliyordu.Nitekim cahiliye döneminin bitmesi son bulması çok kısa sürmemiş ve tüm Arap toplumunun cahiliye döneminden gelen alışkanlıklarını bırakması, İslam’ın inmesinden 100 yıl sonra ancak gerçekleşebilmiştir.

Cahiliye Dönemi Kadınları

Cahiliye döneminde Araplar üçüncü sınıf vatandaş muamelesi görürdü. Arap dışındaki erkekler ikinci sınıf ve Arap erkekleri ise birinci sınıf vatandaş sayılırdı. Çok eşli evlilik yaygındı ve bir Arap’ın 5-6 kadınla evlenmesi çok sıradan ve normal olarak karşılanabilen bir durumdur. Cahiliye döneminde Fuhuş meslek olarak görülmüş ve o dönemdeki Arap’lar pis bir toplum olduğu için, kendi kızlarınında böyle işlere bulaşmalarından korkulurdu. Fuhuş, tüm kadınlar arasında yaygın olan hatta epey yaygın olan bir meslekti. Hiçbir şekilde ticaret yapıp hayata tutunamayan kadınlar, fuhuşla geçinirlerdi. Erkeklerin boşama hakkı var ancak kadınların böyle bir hakkı yoktu. Erkekler istedikleri zaman kadınlarını boşayabiliyordu.

Bu zamanın kadınları, toplum için büyük bir utanç kaynağı sayılıyordu. Kadınların eşleri öldüğünde evlatlar üvey anneleri ile evlenebiliyorlardı. Örneğin bir baba 2 kadınla evlenmiş ve sonradan ölmüşse, başka bir kadından olan oğlu başka bir kadınla evlenme hakkına sahipti ve bu zamanlarda ensest ilişki yaygındı. Bazı kadınlarda diri diri toprağa gömülürdü. Birden fazla kız evlada sahip olmak bir utanç kaynağıydı, hatta Cahiliye döneminin en zirve dönemlerinde tek bir kız çocuğu bile utanma sebebiydi.

Cahiliye Döneminde Şiir

Cahiliye döneminde şiir çok önemli bir konu idi. Arap şiirleri her zaman en popüler şiir olarak kabul görürdü. Araplar şiirle yazar ve şiirle konuşurlardı, biz Türk toplumu olarak günlük hayatta mecaz ifadelere çok yer veriyor ve böyle anlaşıyorsak, Cahiliye dönemindeki Araplar arasında da şiir olarak konuşmak ve yazmak popüler idi. Bu dönemde zamanlarında, şiirleri en güzel olan kişilerin şiirleri, kabe duvarına asılır ve yazılırdı.  Cahiliye döneminde, Araplar şairlerden korkar ve cinlerle iş birliği yaptıklarını düşünürlerdi. Bu nedenle cinlerden sürekli korkarlar ve şairlerin kendilerinden kötü bahsetmesinden korkarlardı. Şairler, arap döneminde yaşanan pek çok olayı kaydetmiş ve tarihi tarihine yazmıştır. Şiirler hem birer tarihi kaydetme aracı hem de güzel bir sanat idi. Cahiliye dönemi Arapları bu şekilde yaşamlarını sürdürmekte idiler.

İslam İndikten Sonra Cahiliye Dönemi

İslam Dini geldikten sonra bile cahiliye dönemi devam ediyordu, söz konusu bu cahiliye dönemi zamanında Hz. Muhammed’inde tanık olduğu bir dizi olay gerçekleşti. İlk kez ezan okuyan Bilal Habeşi adı verilen siyahi bir sahabeye Ebu Zer, kara kadının oğlu demiş ve onunla alay etmişti. Bunun üzerine Peygamber efendimiz, onu renginden dolayı küçümsedin azarlamaya kalktın, demek ki sende hala cahiliye dönemi alışkanlıkları var diyerek karşısındaki sahabeyi uyarmıştı.

Ek olarak konuyla ilgili aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.